یکی از اولین هنرهایی که از ابتدای هبوط انسان بر روی زمین وجود داشته است هنر نساجی بوده و به تبع آن شغل نساجی یکی از اولین کارهایی است که انسان برای امرار معاش خود به آن همت گزید. نساجی برای انسان چیزی فراتر از برآورده کردن یک نیاز است.

تاریخچه شغل نساجی

 اولین نشانه های استفاده از پارچه و بافندگی در تاریخ بشریت به ۲۷ هزار سال پیش باز می‌گردد؛ زمانی که نخستین انسان ها به این درک رسیدند که به وسیله‌ای نیاز دارند تا در مقابل سرما و گرما از خود محافظت کنند. اولین پارچه هایی که توسط انسان بافته شد تنها به این منظور بود؛ اما کم کم این صنعت اوج گرفت و انسان ها فهمیدند که می‌توانند با استفاده از قدرت تخیل خود به پارچه جان دهند و بدین صورت انواع نقوش مختلف مثل نقش های گیاهان، حیوانات و… بر منسوجات حک گردید. با گسترش مذاهب اولیه و به وجود آمدن توتم های مختلف، نسل های بعد بر اهمیت نقش ها تاکید بیشتری داشتند و بافتن نقش های شکار و پهلوانی بر لباس خود را مایه تاثیر آن نیروها در خود می‌دانستند. کاهنان میان‌رودان نیز که پرستش الهه های باستانی مثل شمس و ایشتار را تبلیغ می‌کردند، این نقوش را برای نشان دادن ارتباط خود با دنیای بالا بر جامه خود نقش می‌نمودند و بدین طریق بر اهمیت جایگاه خود در جامعه می‌افزودند. قدیمی‌ترین پارچه‌ای که در ایران بافته شده مربوط به منطقه شوش است که قدمتی بیش از ۶۰۰۰ سال دارد و نشان‌دهنده پیشینه این حرفه در ایران عزیزمان است.

شغل نساجی در دوره هخامنشیان

 در سالیان متمادی، هنر و شغل نساجی گسترش بسیاری یافت؛ به طوری که در دوران هخامنشی پارچه های زردوزی شده و زربَفت (به رنگ آبی) هواداران بسیاری داشت و به عنوان لباس درباریان و بزرگان استفاده می‌شد. لباس بنفش رنگ نیز مختص شاهان هخامنشی بود؛ زیرا گمان می‌رفت که این رنگ فاخرترین رنگ در میان رنگ هاست. همچنین گلی که در نگاره های تخت جمشید در دست پادشاهان هخامنشی برای خوشامدگویی به میهمانان نوروزی دیده می‌شود گل نیلوفر آبی است که نماد آرامش و زیبایی و در عین حال مقاومت در برابر تلاطم امواج روزگار است و رنگ آن نیز آبی مایل به بنفش است.

نساجی در دوران پس از اسلام

در دوران اسلامی نیز با تقلید از دربار پادشاهان ایرانی پارچه های لطیف با نقش گل ‌های بهشتی در میان اعراب مقبولیتی عام یافت و بافندگان و شاغلین حرفه نساجی و هنرمندان ایرانی در دربار خلفا از جایگاه ویژه‌ای برخوردار شدند. این هنرمندان نه تنها به برآورده کردن نیاز اشراف به لباس فاخر همت ورزیدند، بلکه به تولید پارچه برای مقاصد مذهبی مثل پوشش کعبه و در مقیاس کوچکتر به بافت سجاده ‌های زیبا برای نمازگزاران و همچنین پارچه هایی با آیات قران و اسماالله برای زینت بخشیدن به مقبره ‌ها و مکان‌ های مذهبی پرداختند. از نکات جالب دوره‌ی پس از اسلام در ایران بافتن حرزهای جنگی برای بزرگان بوده است؛ به این صورت که بر لباس آن ها در زیر زره جنگی، ادعیه و اسامی متبرک حک می‌شده تا آنان را از گزند تیر و زخم دشمن محفوظ دارد. اکنون نیز این لباس ‌ها زینت بخش موزه‌ های جهان است.

تحول صنعت نساجی

در دوره‌ های مختلف بر تنوع پارچه‌ های ایرانی افزوده شد و شغل نساجی اهمیت بیشتری پیدا کرد؛ به طور مثال در دوران صفوی پارچه‌ های مخمل محبوبیت فراوانی پیدا کردند و در همین دوران بود که بازرگانان دنیای غرب، بافته ‌های ایرانی را به بازارهای ونیز، اسپانیا و انگلستان معرفی کردند.

 با ظهور انقلاب صنعتی، صنعت پارچه‌بافی و نساجی در غرب دچار تحولی بزرگ شد؛ دستگاه ‌های قدیمی بافت پارچه که با نیروی انسان حرکت می‌کردند، جای خود را به دستگاه ‌هایی دادند که با نیروی بخار کار می‌کردند. همین گام کوچک، جهشی بسیار بلند برای بشریت بود و باعث تحول حرفه نساجی و سرآغازی بر دوران مدرن بشریت شد. در همین دوران کشورهای پیشرو در صنعت نساجی توانستند با تکیه بر توان بازرگانی و جنگی خود به استعمار سایر کشورها پرداخته و با استفاده از منابع آن‌ ها به تولید پارچه در حجم بالا و با قیمتی ارزان بپردازند و بازارهای جهانی را از آن خود کنند. موهبت این انقلاب برای جامعه بشری این بود که پارچه‌ای که قبلا با هزینه ‌های بسیار بالا تولید می‌شد و در دسترس تمامی اقشار جامعه نبود، با این ابداع، همگانی شد و هر فردی از هر طبقه اجتماعی می‌توانست پارچه موردنظر خود را در رنگ و طرح دلخواه انتخاب نماید.

ورود شغل نساجی به ایران

دیرزمانی پس از کشورهای اروپایی این صنعت نوین وارد ایران گردید و در دوران پهلوی اول، اولین کارخانه ‌های نساجی ایران برپا گردید که اکثراً در خطه شمال کشور بود. این صنعت توانا در ایران مشاغل زیادی را به وجود آورد و افراد زیادی در زمینه طراحی پارچه و همچنین تعمیر و نگهداری از دستگاه‌ های پارچه‌بافی مشغول به خدمت شدند. امروزه ایران یکی از کشورهای شناخته شده در صنعت نساجی به شمار می‌رود. هنرمندان و صنعتگران ایرانی در این زمینه بسیار پرتوان وارد عمل شده‌اند و کشور ما در زمینه تولید انواع پارچه و منسوجات به خودکفایی رسیده است.

نساجی تنها ترکیب تار و پود پارچه یا نقش کردن طرح ها بر سطح این تار و پود نیست؛ بلکه یک هنر جاویدان است که از ابتدای تاریخ با انسان همراه شده و گام به گام با صعود و افول بشریت، خود را با آن وفق داده است. امروزه بازرگانی حسن زاده این افتخار را دارد تا در زمینه تامین نیاز شما هموطنان گرامی به انواع پارچه (چه داخلی و چه خارجی) پیشگام این صنعت مهم باشد. شما عزیزان می‌توانید برای خرید هر نوع پارچه با ما تماس بگیرید و کالای موردنظر خود را با جزئیات دلخواه تحویل بگیرید. آینده این صنعت در گرو تلاش صنعتگران ماهر ایرانی است و ما نیز به عنوان بخش کوچکی از این چرخه سعی در بهبود هرچه بیشتر کیفیت پارچه های ایرانی داریم.